Op 4 maart 2017 verscheen onderstaand verhaal op deze website.
door Hans Schoots, 4-3-2017 - In Zweden wordt de militaire dienstplicht heringevoerd, voor mannen en voor vrouwen. Noorwegen deed dit al eerder.
De reden is de toenemende activiteit van Rusland in en rond de Baltische Zee en de Oostzee. Daarbij gaat het niet alleen om de raketten die recent zijn opgesteld bij Kaliningrad en die ook Scandinavië kunnen treffen, maar ook om Russische onderzeebootoperaties in de Zweedse territoriale wateren en de bekende vliegtuigen die het luchtruim invliegen om te kijken of ze verjaagd worden.
Niet zo heel ver van Zweden liggen Esland, Letland en Litouwen, die aan Rusland grenzen. Rusland heeft weinig op met de onafhankelijkheid van deze NAVO-landen en mocht daar een conflict ontstaan, dan raakt Scandinavië daar gauw in betrokken. Zweden is geen lid van de NAVO, maar werkt er wel mee samen.
Nu rijst er toch een vraagje. In Nederland is het standpunt van minister van Defensie Jeannine Hennis dat de strijdkrachten geen behoefte hebben aan dienstplichtigen maar een professionele krijgsmacht willen zijn.
Een wetenschapper die net een boek over twee eeuwen dienstplicht in Nederland heeft gepubliceerd, heb ik in verschillende radioprogramma's horen zeggen dat zulke dienstplicht tegenwoordig achterhaald is, want het gaat niet meer om massalegers maar om modern wapentuig, cyberwarfare enzovoort. [het betrof auteur Stan Meuwese - hs, 2024]
Het is zeker waar dat er nog veel aankomt dat wij ons nu nog niet eens kunnen voorstellen, maar De Krim werd geannexeerd met groene mannetjes en in Oost-Oekraïne zijn nog altijd ouderwetse veldslagen gaande, waarin de tank een van de belangrijkste wapens is. De Russische grondlegers omvatten 395.000 man, onder wie 190.000 dienstplichtigen. Wat tegenwoordig ook een nieuwe relevantie heeft: voor het omvangrijke Turkse leger (cijfers zijn onduidelijk omdat een deel in de gevangenis zit) bestaat eveneens dienstplicht. (Lees verder na de afbeelding)
Tanks behoren tot de belangrijkste wapens in de oorlog in Oost-Oekraine.
Tot nu toe is in Nederland de politieke discussie alleen gegaan over een voorstel van het CDA om een sociale dienstplicht voor jongeren in te voeren, vooral om maatschappelijke verantwoordelijkheid te kweken. Of zouden Buma en de zijnen hiermee een ballonnetje oplaten voor een meer vergaand voorstel: het ook in Nederland uit de mottenballen halen van de militaire dienstplicht zelf? Die dienstplicht bestaat zoals bekend al, en binnenkort ook voor vrouwen, maar is na de Koude Oorlog opgeschort.
Wat als de spanningen op ons continent verder stijgen? Blijft de militaire dienstplicht dan werkelijk achterhaald? Op dit moment volgen de Nederlandse strijdkrachten een andere weg. Ze proberen voor allerlei taken zoveel mogelijk verbindingen aan te gaan met civiele partijen. Bijvoorbeeld door voor cyber-oorlogvoering samen te werken met burgerexperts.
Maar volstaat dat? Een willekeurig voorbeeld. De Koninklijke Landmacht heeft 100 Leopard 2-tanks aan Finland verkocht en had er daarna geen meer, maar least er nu een handjevol van de Duitsers. In de jaren tachtig had Nederland er nog meer dan 900. Stel dat er in nieuwe verhoudingen toch weer eens 100 worden gekocht of geleast. Het gaat er nu even om hoeveel mensen met de meest uiteenlopende vakkennis er nodig zijn om die operationeel te houden [... dat zijn er al gauw 5000 of nog veel meer]: er is ook in een moderne krijgsmacht gewoon veel menskracht nodig.
Alleen hopen dat er genoeg personeelsleden op advertenties afkomen lijkt dan geen sterke optie. De technici, de bemanningen, tot de medewerkers in de kantine en de administrateurs aan toe, ze moeten er gewoon zijn. Die vakkennis bestaat wel, maar grotendeels in de burgersamenleving. En dan zou het wel eens alles behalve overbodig kunnen zijn de noodzakelijke krachten de dienst in te halen. In het midden latend of militaire dienstplicht in Nederland nodig is of niet, dat hij achterhaald is, lijkt me in ieder geval onzin.
Aanvulling 9-3-2017. Misschien denkt u over een, twee of drie jaar, wanneer deze discussie volop actueel zal zijn, nog eens aan bovenstaand stukje. Een onderzoek onder jongeren wees trouwens uit dat velen onder hen het klimaat als ons belangrijkste probleem beschouwen - niet ten onrechte - maar ook is 50% van hen ervan overtuigd dat er een nieuwe oorlog in Europa komt. Het journalistenforum op Radio 1 deed er op 7 maart een beetje lacherig over. Ha, ha, ho, ho, die jongeren!
Ik ben geen jongere, maar laat ik ook eens een voorspelling doen, al hoop ik dat hij niet uitkomt. De kans dat wij binnen tien jaar in Europa in een oorlog verkeren die ook Nederlandse burgers treft, lijkt me fifty-fifty. In conflict met machten buiten de EU wel te verstaan. Misschien met het zwaartepunt in Oost-Europa en/of Zuidoost-Europa, maar met volledige, actieve deelname van Nederland als NAVO-partner.
- Tot zover een groet uit het jaar 2017 -
Nu de Amerikaanse presidentsverkiezingen van november 2024 in aantocht zijn, is er veel te leren van hoe het de vorige keer ging.
Van december 2018 t/m 22 januari 2021 heb ik hier een vrijwel dagelijkse blog bijgehouden over de toenmalige presidentsverkiezingen: persoonlijke interpretaties, gebaseerd op Amerikaanse bronnen.
Deze hele blog, nu overgezet op 174 pagina's in PDF, is via de volgende link te lezen of te downloaden:
Leessuggestie: begin onderaan bij de vroegste entrees om zo de ontwikkelingen vanaf het begin te volgen.
Zie ook: Bronnenoverzicht
Op voorstel van president Joe Biden heeft de Democratische Partij besloten dat South Carolina voortaan de eerste staat wordt in de Democratische primaries voor de presidentsverkiezingen.
Het gaat om de voorverkiezingen waarin de leden en aanhangers van de Democratische Partij uitmaken wie de Democratische presidentskandidaat wordt. Ze vinden achtereenvolgens in alle staten plaats. In 2024 blijft dit grotendeels formaliteit, aangezien Biden de gedoodverfde Democratische kandidaat was, maar op den duur betekent het een ingrijpende verandering.
Traditioneel zijn Iowa en New Hampshire de eerste staten waar zulke verkiezingen worden gehouden. Zowel de Democraten als de Republikeinen beginnen hier al sinds mensenheugenis. Met als gevolg wel dat het standpunt over de ethanolsubsidie in Iowa, een elke vier jaar terugkerend lokaal thema waar de rest van de Verenigde Staten geen boodschap aan heeft, een kandidaat de das om kan doen.
Bidens eigen traject als presidentskandidaat in 2020 bewijst al haast dat hij gelijk had met zijn voorstel. Hij deed het niet goed in Iowa en New Hampshire maar wel in de rest van het land. In Iowa won Pete Buttigieg (toch onthouden voor 2024!) in New Hampshire Bernie Sanders. Maar deze witte staten wijken sterk af van het gemiddelde Amerika en zeker van de samenstelling van de Democratische Partij landelijk.
Joe Biden won in South Carolina (de vierde staat in de primaries, de derde was Nevada) met 48,4 procent, won pal daarop Super Tuesday en Super Tuesday II, zeilde daarna onbedreigd naar de overwinning in de Democratische Partij en versloeg vervolgens Donald Trump.
In South Carolina bleven de belangrijkste landelijke rivalen, Bernie Sanders (met 19,9 procent) en Elizabeth Warren (verwaarloosbaar) mijlenver achter. Daar was een reden voor: Sanders en Warren, die tamelijk ver links van Biden stonden, hebben met name onder de zwarte kiezers weinig steun, terwijl die in South Carolina en een reeks andere zuidelijke staten doorslaggevend zijn voor de Democraten.
Het is een misvatting dat zwarte kiezers wel automatisch op de linkervleugel zullen stemmen. Eerder steunden ze Bill Clinton, Hillary Clinton en natuurlijk Barack Obama, die naar verhouding ook gematigd is.
In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2020 heb ik op deze website twee jaar een blog bijgehouden (zie boven), gebaseerd op zo'n veertig Amerikaanse media die ik min of meer dagelijks heb gevolgd. Aanvang februari 2020 ben ik voor een reportage afgereisd naar Charleston, South Carolina, kort voor de Democratische primaries in die staat. Het zou de beslissende primary voor Joe Biden worden. Ik had er afspraken met enkele politieke wetenschappers: Kendra Stewart, tevens kiezersonderzoeker, en Gibbs Knotts, auteur van het boek First in the South: why South Carolina's presidential primary matters (met Jordan M Ragusa).
Stewart legde naar aanleiding van haar kiezersonderzoek uit dat de meeste zwarte stemmers niet zaten te wachten op experimenten, trouw bleven aan kandidaten van wie ze wisten wat ze eraan hadden (Joe Biden bezoekt South Carolina en zeker ook de zwarte gemeenschap daar al tientallen jaren, ook wanneer er geen verkiezingen zijn). De kandidaten van de Democratische linkervleugel hadden, aldus Stewart, bovendien weinig gevoel voor wat de zwarte bevolking bezig hield. De meerderheid ging naar verwachting Biden kiezen. Dit bleek inderdaad het geval.
Knotts kondigde aan dat het weinig betekende dat Biden het in Iowa en New Hampshire vrij slecht had gedaan. South Carolina was veel belangrijker omdat de samenstelling van de bevolking er representatiever was. Het was 'first in the South': wat in South Carolina gebeurde, zou zich in de andere zuidelijke staten herhalen. Zijn voorspelling kwam uit.
Ik deed wat straatinterviews en bracht een bezoek aan de zwarte Emanuelkerk. Hier had in 2015 een 21-jarige racist negen mensen doodgeschoten en had president Barack Obama bij de herdenkingsplechtigheid Amazing Grace gezongen vanaf de preekstoel. Het was niet minder dan heilige grond. Zo goed als alle kerkgangers zouden op Biden stemmen, afgaand op wat er luid werd geroepen en gezongen. Niet in de laatste plaats door dominee Eric Manning, die tijdens zijn preek met steeds heftiger emotie sprak over Brother Joe. Zoals gezegd: Biden won in Charleston en de rest van de staat, in de andere zuidelijke staten en in de meeste andere staten waar nog primaries werden gehouden.
College of Charleston (South Carolina). In februari 2020 interviewde ik hier enkele politieke wetenschappers over de presidentsverkiezingen (foto hans schoots)
Supported by grassroots donors.
__________________________________________
KINKS-EXPOSITIE
Van 3 november 2024 t/m 11 januari 2025 wordt in de Tone & Image Gallery, hét Nederlandse centrum voor muziekfoto's, een tentoonstelling gehouden over zestig jaar The Kinks, de oer-Engelse band uit Londen.
Ook een van mijn foto's hangt er in een mooie print: Dave Davies tijdens het Kinks-concert in Sittard, mei 1968.
(foto's onder: hans schoots, publicatie zonder toestemming verboden)
_______________________________________
BERT HAANSTRA - FILMER VAN NEDERLAND; HAANSTRA ALS SCHILDER, TEKENAAR EN FOTOGRAAF
Lees verder...
In september 2021 is www.berthaanstra.nl na besluit van de beheerders Haanstra&Haanstra/Hans Schoots off line gegaan. De meeste teksten en foto's van 2008 t/m 2021 zijn gearchiveerd in een PDF-document.
Bert Haanstra's films bevinden zich bij het Instituut voor Beeld en Geluid te Hilversum.
Zijn papieren, foto's en andere archivalia zijn bij Eye Filmmuseum in Amsterdam. Overzicht van dit Haanstra-archief.
__________________________________________
JORIS IVENSBIOGRAFIE EN VEEL MEER
Over filmmaker Joris Ivens: Lees verder...
__________________________________________
Saeftinge, Hedwigepolder en de koeltorens van de kerncentrale van Doel (Foto Joop van Houdt)
[Diverse links bij het onderstaande volgen spoedig]
November 2018 - In april 2013 verscheen mijn boek Stromenland. De wereld rond de Westerschelde over de grensstreek van Zeeland en Vlaanderen. Het bevatte onder meer een pleidooi voor meer toenadering over de Vlaams/Zeeuws-Vlaamse grens heen op het gebied van bedrijvigheid, arbeidsuitwisseling en wonen. Ik was niet de enige die er zo over dacht, al waren er op dat moment ook bestuurders die er niets voor voelden. Kortgeleden zijn de havenbedrijven van Gent, Terneuzen en Vlissingen over de grens heen gefuseerd tot het wat waardevermeerdering betreft derde havencluster van Europa en het tiende in overslagvolume.
Een andere belangrijke vraag in Stromenland was hoe aan de Westerschelde landbouw, natuur en scheepvaart (in alfabetische volgorde) met elkaar kunnen worden verenigd. Nadat de regering definitief had besloten de omstreden Hedwigepolder onder water te zetten, verloor Nederland zijn interesse voor de Westerschelde. Op de Zeeuwen en de deskundigen na natuurlijk. De luwte waarop in Stromenland werd gehoopt, lijkt inderdaad te zijn ingetreden, zodat er nu weer inhoudelijk in plaats van politiek over de perspectieven rond de Westerschelde kan worden gesproken. En dat gebeurt ook.
In Stromenland kwamen uitvoerig ingenieurs aan het woord die erop wezen dat de belangen van de Westerscheldenatuur beter gediend worden door een structurele benadering van de getijden, stromingen, zandverplaatsingen en bijbehorende ontwikkelingen in de Westerschelde (met voor de natuur als belangrijkste het zogeheten intergetijdengebied). Het gaat, zo zeiden ze, om 'de werking van het systeem'. In de Nederlandse en Europese politiek is natuurbehoud teveel gelijkgesteld met nú vierkante meters tellen. Al langer deden zulke inzichten de ronde, maar politieke of publieke aandacht was er niet voor. De Zeeuwse Commissaris van de Koningin Karla Peijs riep naar aanleiding van een rapport met deze strekking door Deltares, voorheen het Waterloopkundig Laboratorium: 'Waar bemoeien ze zich mee?'
Inmiddels heeft de Vlaams-Nederlandse Schelde Commissie (VNSC) in november 2013 de brochure Water, zand en slib in het Schelde-estuarium. Inzichten uit het Vlaams-Nederlandse onderzoek uitgebracht, waarin de structurele benadering wordt gevolgd. In juni 2014 organiseerde de VNSC een stakeholder-workshop over 'de werking van het systeem' en in 2017 maakt de VNSC een speerpunt van het bagger-en-stortbeleid, dat een bijdrage levert aan actieve beïnvloeding van het systeem in het estuarium, ook ten behoeve van de natuur.
In Stromenland werd de strijd rond de Hedwigepolder vergeleken met die rond de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt in de jaren zeventig. De overeenkomst was dat de actievoerders verloren, maar door hun verzet bijdroegen aan een drastische koerswijziging, die niet alleen een compromis was maar, zoals alle betrokken partijen spoedig concludeerden, tot een veel beter beleid leidde. in het Amsterdamse geval doordat de visie op de stadsontwikkeling veranderde, aan de Westerschelde door het inzicht dat de ontpoldering van de Hedwige geen structureel maar slechts incidenteel belang heeft voor de natuur in het estuarium.
DE BEKENTENIS VAN BORIS VAN DER HAM (D66)
In zijn boek De koning kun je niet spelen, toneelwetten voor kiezers en politici , deed voormalig D66-Tweede Kamerlid Boris van der Ham zomer 2014 een opmerkelijke bekentenis. Hij was een tijdlang woordvoerder in de Tweede Kamer voor economische zaken, natuur en milieu en schrijft terugblikkend op het jarenlange debat over de Zeeuwse Hedwigepolder:
'Wat een idiote afspraak om zo'n poldertje onder water te zetten. Voor zoiets kan toch een praktische oplossing worden gevonden? Wat zonde van de echte en vooral de onechte emoties.' Lees verder...
STROMENLAND 'BESTE GRENSOVERSCHRIJDENDE BOEK'
Uit 82 inzendingen heeft de jury van de Zeeuwse Boekenprijs 2013 tien boeken genomineerd. Daaronder is ook Stromenland. De wereld rond de Westerschelde.
Op 9 november 2013 werden de prijzen bekendgemaakt. De juryprijs ging naar Oek de Jong voor zijn roman Pier en oceaan. Vier boeken kregen van de jury een 'Accolade', waaronder Stromenland voor beste grensoverschrijdende boek. De publieksprijs ging naar Tinke Leene voor het Zeeuwse Knop Bakboek.
'DIT BOEK IS VERPLICHTE STOF VOOR ELKE ZEEUWSE POLITICUS'
Presentatie Stromenland in Middelburg
Op 19 april 2013 werd Stromenland. De wereld rond de Westerschelde gepresenteerd bij boekhandel De Drvkkery op de Markt in Middelburg.
Hoofdbestanddeel van het programma was een discussie over het boek tussen Willem van den Broeke (economisch historicus aan Roosevelt University College), Siem Buijs (voormalig Zeeuws Tweede Kamerlid) en de auteur. Moderator was Jan van Damme, boekenredacteur van de Provinciale Zeeuwse Courant.
Siem Buijs vond Stromenland verplichte stof voor elke Zeeuwse politicus: 'Het zet je aan het denken, dit boek, over wat Zeeland voor strategie kan ontwikkelen voor de toekomst, ten aanzien van de Westerschelde. Op dit moment is het over ons en zonder ons. Ik denk dat je het als Zeeuwse politiek naar je toe moet trekken en daarom vind ik dit verplichte stof. Waar ik van onder de indruk ben, is dat er zonder polarisatie of schuldvragen een globaal overzicht is vanuit alle invalshoeken. Een helikopterview.'
Voor een verslag van de discussie Lees verder...
Uit het voorwoord van Stromenland: Lees verder...
Het schrijven van Stromenland is mede mogelijk gemaakt door steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en het NIAS (Netherlands Institute for Advanced Studies in the Humanities and Social Sciences).
__________________________________________
ZWART EN WIT IN HET TILBURGSE UITGAANSLEVEN
Overdag in de textielfabriek, 's avonds naar de disco. Spinnerij Swagemakers-Bogaers ca. 1970 (foto Van Dusseldorp).
3 oktober 2021 - Het zijn de latere jaren zestig van de vorige eeuw in het Brabantse Tilburg. Een echte industriestad waar de textielfabrieken tot in het centrum staan. Een arbeidersstad dus, om precies te zijn van katholieke arbeiders. Aan de nieuwgebouwde westkant staat de Katholieke Hogeschool Tilburg, nu Tilburg University, waarvan de eerste voorloper al in 1927 werd opgericht, maar die pas een enigszins universitaire allure kreeg in de tweede helft van de jaren zestig. Overigens zonder dat dit veel invloed had op de stad als geheel. Van een overal zichtbaar studentenleven zoals we dat kennen uit bijvoorbeeld Utrecht of Leiden, was nauwelijks sprake. Veel studenten zaten in studentenflats vlakbij de hogeschool en dronken hun bier in studentenkroeg annex vestzaktheater Posjet om de hoek.
De sfeer in het Tilburgse uitgaansleven werd bepaald door de lokale bevolking. Die was voornamelijk autochtoon, blank c.q. wit. In de industrie werkten ook Italianen en Spanjaarden, en Molukse Tilburgers waren gewoon, maar niet-westerse 'gastarbeiders' uit Turkije en Marokko waren er pas sinds kort. Het waren er eerder honderden dan duizenden. Inwoners van Surinaamse herkomst waren er nauwelijks. Even later was er weinig reden meer voor arbeidsmigratie, aangezien de textielindustrie in tien jaar tijd bijna volledig verdween door buitenlandse concurrentie.
Hier gaat het mij om het Tilburgse uitgaansleven in de jaren waarin ik er zelf nogal intensief getuige van ben geweest: de jaren 1967-1970. Ik was er extra bij betrokken als disc jockey en als fotograaf van allerlei lokale en landelijke bands die in de stad optraden.
Een voor Nederland ongewone kant was de moeilijk grijpbare Belgische invloed ter plaatse. De stad lag op een steenworp van de grens en vooral: er werd graag op stap gegaan in Antwerpen: volgepropte auto, 's avonds heen, 's nachts doorhalen, volgende dag terug. Sommige Tilburgse dj's gingen er in de haven op jacht naar platen die nog niet in de winkels lagen.
Maar nu de zwarte en de witte muziek. Laat ik beginnen met wat ik zelf draaide in de Hills Club, een grote zaal achter café De Looijersbeurs op De Heuvel in het centrum van de stad. De disco heeft onder deze naam maar een paar jaar bestaan en ik heb er in 1968-1969 misschien een jaar gewerkt, drie avonden en een middag per week. Ik draaide de betere singles uit de Top Veertig, waar de Beatles en de Rolling Stones meestal bovenaan stonden, en verder zwarte soul en een beetje underground. De soulmuziek, al of niet uit de Top Veertig, schat ik op zo'n 40 procent van alles wat ik draaide. Aretha Franklin, The Supremes, The Four Tops, Otis Redding en de anderen kwamen elke dag voorbij. Dat was zo omdat het merendeels laag- of middelmatig opgeleide witte uitgaanspubliek een grote voorkeur voor zwarte soul had.
Ik moet eraan toevoegen dat ik bij mijn 'underground'-muziek ook de af en toe gedraaide zwarte blueszangers reken, zoals Muddy Waters en B.B. King. In de alternatieve kringen waartoe ik mezelf buiten 'werktijd' rekende, behoorden zwarte blues tot het standaardrepertoire. En dan vergeet ik nog bijna wat: de Hills Club was onder de naam Zaal De Looijersbeurs een voormalig 'vetkuiven'-bolwerk. Het publiek had uit Elvisfans bestaan, maar hield evengoed van andere rock 'n roll.
Elvis putte uit de zwarte en de witte muziek. Hij had in 1956 zijn eerste hit en eerste helft jaren zestig waren de zwarte artiesten Little Richard, Fats Domino en Chuck Berry in een Nederlandse provinciestad onder een lelieblank poplievend publiek al grote sterren.
Bij de Hills Club kwamen de oude vetkuiven niet meer, maar hun meisjes wel, zodat Chuck, Fats en Richard regelmatig werden gedraaid, al was Roy Orbison het meest populair, en beslist niet omdat Roy niet zwart was. Elvis draaide ik vrijwel niet - ten onrechte - daar heb ik eerder een stukje over geschreven in het blad Almost in Elvis.
Sommige studenten van nu schijnen het een hele kwestie te vinden dat er zowel zwarte als witte artiesten zijn. Er worden deftige studies aan gewijd, alleen zijn ze te rechtlijnig en hebben ze weinig met de realiteit van de muziekreceptie te maken.* Meer dan een halve eeuw geleden waren zwarte artiesten voor een doorsnee 'provinciaal' Tilburgs publiek van late tieners en twintigers met bescheiden opleiding volkomen vanzelfsprekend.
Met de soulmuziek was het anders dan met de rock 'n roll. Soul was en bleef zwart tot Amy Winehouse, maar was in Tilburg jarenlang favoriete (uitgaans)muziek van arbeidersjeugd en van 'kantoorpikkies', zoals wij hoger verhevenen met alternatieve voorkeuren hen noemden. De kantoorpikkies onderscheidden zich in werkelijkheid door een uitstekende smaak.
Waarbij ik me niet alleen baseer op mijn beperkte ervaring in voornoemde Hills Club. Ik kwam toen in al die tenten. Tilburg kende in de jaren zestig verschillende soorten uitgaansgelegenheden. Er waren tamelijk grote zalen voor zeg vijfhonderd mensen. Ze lagen achter een café of waren ontstaan als katholiek patronaatsgebouw. Je kon er dansen op live muziek. Vroeger hadden ze tamme dansorkestjes gehad, maar inmiddels speelden er vooral elektrieke popgroepen die bij de tijd waren, vaak ook landelijk bekende bands.
Dan had je discotheken waar de disc jockey de regie voerde, maar waar iedereen verder vooral boven de muziek uit stond te communiceren. De dansvloer werd gebruikt, maar was toch bijzaak. En dan was er de kleine versie hiervan: een café met disc jockey en een kleine dansvloer voor het geval dat. Overal was regelmatig soul te horen.
Er waren in Tilburg ook gelegenheden waar uitsluitend soulmuziek werd gedraaid omdat de witte bezoekers die muziek gewoon beter vonden, nergens anders om. Zelf ben ik ooit als dj ingevallen bij Scaramouche op de hoek van het Piusplein en de huidige Paleisring. Ik had er weinig aan mijn eigen platen, want hier moest van 's middags drie of vier uur tot sluitingstijd soul te horen zijn. Ook bij discotheek De Meulen op het NS-plein werd in die tijd voornamelijk of alleen maar soul gedraaid voor een vrijwel geheel wit publiek. In het boek Popmuziek in Tilburg 1960-2000 (p. 13) wordt vermeld dat in Club St. Tropez 'veel soul' wordt gedraaid.
Een verschijnsel dat ik toen nog niet kende, maar sommige van mijn collega's misschien al wel, was de Britse stroming die Northern Soul heette en die nog steeds een beetje voortleeft. Het was een beweging van Britse jongeren, vooral uit de industriesteden van Noord-Engeland, die helemaal opgingen in de vroege Amerikaanse zwarte soul.
Via zeelieden in Liverpool wisten dj's de meest obscure soulplaten, die soms in een totale oplage van maar een paar honderd stuks waren geperst, te bemachtigen. In de industriesteden waren grote afgeladen dancings waar uitsluitend soulmuziek klonk voor een wit publiek. En waar de dj de grote held was die een Amerikaans plaatje kon draaien dat niemand anders in Engeland had. Het onwaarschijnlijkste: een deel van het publiek was zo goed op de hoogte dat zo'n single meteen als iets bijzonders werd herkend. Prachtige tijden, toen doodgewone jongeren een passie voor muziek hadden, wie die ook had gemaakt.
* Een voorbeeld is Julian Schaap, Elvis has finally left the building.
DJ bij café-dancing Scaramouche in Tilburg 1968, naam helaas vergeten. Bovenop de stapel singles: Johnny Watson (later Johnny Guitar Watson), kant a: 'Nobody'/ kant b: 'Too late' (1968)(foto Hans Schoots)
NIEUW BOEK OVER THE KINKS
In november 2020 verschijnt bij Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum het definitieve Kinksboek in het Nederlands, geschreven door Dick van Veelen. Het bevat diverse foto's van The Kinks die ik in mei 1968 van hun optreden in de schouwburg van Sittard heb gemaakt.
VAN FANFARE TOT SPETTERS
Studiejaar 2020/2021: voor mij als auteur was het leuk nieuws te horen dat mijn boek Van Fanfare tot Spetters. Een cultuurgeschiedenis van de jaren zestig en zeventig, in 2004 verschenen bij Uitgeverij Bas Lubberhuizen/Eye Filmmuseum, na al die jaren nog steeds verplichte lectuur is voor het derde jaar van de Nederlandse Filmacademie.
De gedrukte uitgave is uitverkocht. De volledige digitale publicatie van het boek is in gebruik via academia.edu
RADIO-INTERVIEW OVER VAN FANFARE TOT SPETTERS
In het radioprogramma OVT (Online te beluisteren)
MENSEN VAN MORGEN IN LEUVEN
Op donderdag 31 mei 2018 gingen Geert Buelens en Hans Schoots in gesprek over de film Mensen van Morgen (Kees Brusse, 1964) in het M-Museum in Leuven. Dit in het kader van het programma De jaren zestig in beeld. Geert Buelens is de auteur van het nieuwe standaardwerk De jaren zestig, een cultuurgeschiedenis (2018), Hans Schoots is de auteur van Van Fanfare tot Spetters, een cultuurgeschiedenis van de jaren zestig en zeventig (2004).
_________________________________________________________
HANS MAGNUS ENZENSBERGER 90 JAAR
Enzensberger thuis (foto Tina Ruisinger)
20-11-2019 - Er zijn nogal wat historische gebeurtenissen te herdenken dit jaar, van de val van De Muur en de ineenstorting van het communisme in Oost-Europa tot Tiananmen. En er was de 90ste verjaardag van Hans Magnus Enzensberger op 11 november. De altijd oorspronkelijke Duitse auteur behoorde kort na de oorlog al tot de Gruppe 47 (zoals wij de Vijftigers hadden, had Duitsland de 47-groep), is essayist, dichter, schrijver van een aanzienlijk aantal boeken, oprichter van het meest invloedrijke theorietijdschrift van de Duitse jaren zestig, Kursbuch, oprichter van andere periodieken, oprichter van Die Andere Bibliothek en ga zo maar door. En denker die niet in een hokje past.
Mij is zijn concept van het 'secundair analfabetisme' bijgebleven. Secundair analfabeten kunnen wel lezen en schrijven, ze hebben onderwijs genoten, maar kiezen er bewust voor af te zien van de culturele verheffing die daar volgens de Verlichting op moest volgen. Dat streven heeft niet gewerkt, zei Enzensberger, en dat hoeft ook niet. Grappig was zijn beschrijving van de televisie als Boeddhistische Machine. Toen velen de tv met minachting afschreven, noemde Enzensberger hem onmisbaar als meditatie-instrument voor de burger. In zijn boek Ach Europa! schreef hij dat het continent een 'patchwork' moest zijn, een verband waarin elk land zijn eigenheid behoudt. Of Europa zou niet zijn. Wijze woorden, die nu actueler zijn dan ooit.
Kort na de val van de muur was ik bij Enzensberger op bezoek voor een interview dat in Vrij Nederland en het Vlaamse dagblad De Morgen is verschenen. Hij woont in een goed maar weinig pretentieus appartement in de Münchense wijk Schwabing, vlakbij de Englischer Garten. Het gesprek ging over Europa, over de vereniging van Duitsland, zijn voorspellingen over hoe het Duitsland verder zou vergaan (deels uitgekomen, deels niet). En het ging, ook ambachtelijk, over zijn boekenreeks Die Andere Bibliothek. Een unieke serie van belangrijke, moeilijk uit te geven boeken, die bovendien helemaal volgens het oude drukkers- en bindershandwerk werden gemaakt.
Ik ging dan ook kort daarop langs bij zijn drukker en uitgever Franz Greno in Nördlingen, een kleine stad boven Augsburg in Zuid-Duitsland. Met een volledig intacte ronde ommuring uit de Middeleeuwen paste deze plaats met een oude drukkersgeschiedenis helemaal bij Enzensbergers notie dat tradities van belang zijn, in ieder geval bij de uitgave van boeken. Urenlang legde Greno me uit hoe hij ze maakte: loodzetsel met losse letters, oude boekdruk en prachtige banden, zonder dat er iets protserigs aan was. Over elk boek dat verscheen kwam een aparte gratis prospectus uit. Zo gezien waren de prijzen van Die Andere Bibliothek heel aanvaardbaar (toen meestal 32 D-Mark).* Ik bracht verslag uit van mijn bezoek in NRC Handelsblad en Boekblad.
Hans Magnus Enzensberger heeft altijd wel iets zinvols te zeggen, of je het nu met hem eens bent of niet, en dat wij zijn negentigste verjaardag mogen meemaken, is vooral verheugend voor ons.
* Enzensberger bleef samensteller van Die Andere Bibliothek tot 2007, waarna de reeks onder andere leiding doorging. Vanaf eind jaren negentig werden de boeken in offset gedrukt, maar vormgving en boekbindkunst zijn nog steeds uniek.
MARCELINE LORIDAN-IVENS (1928-2018)
Zie voor mijn in memoriam De Filmkrant
BEVLOGEN UITGEVER JAN METS OVERLEDEN
Jan Mets, ca. 2014 (foto hans schoots)
Op 22 juli 2017 overleed uitgever Jan Mets. Lees verder...
________________________________________________________
THE SIXTIES: 50 JAAR TEGENCULTUUR
Hippies in het Vondelpark (Cor Jaring 1967)
Lees hier enkele van mijn artikelen over de Sixties.
DE BESTE FILM OVER 'MEI 1968' IS...
Louis Malle, Milou en Mai (1990)
ACHTTIEN IN 1968: DE TILBURGSE SCENE
Tilburgse underground, de bezetting van de Tilburgse Hogeschool (nu Universiteit Tilburg) en impressies uit het Tilburgse popwereldje (volg straks op de rechterkant van de pagina ook de links 'Intussen elders in Tilburg'). Lees verder...
BURGEMEESTER VAN DER LAAN NOEMDE ZIJN HOND PROVO
Burgemeester Van der Laan noemde zijn hond Provo, maar had verder geen commentaar. Lees verder...
DEBAT 'DE ERFENIS VAN PROVO' BIJ SPUI25
Heeft Provo echt zoveel opgeleverd? In het debatcentrum van de Univerisiteit van Amsterdam waren de meningen verdeeld. Lees verder...
DE JAREN VIJFTIG WAREN NIET SUF
Vond de stille revolutie in werkelijkheid plaats in de jaren vijftig? Lees verder...
CONSTANTS NEW BABYLON: INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
Lees in Hollands Maandblad (juni 2016) mijn artikel over het jaren zestigvisioen van de Spelende Mens.
Op de website van Hollands Maandblad staat niet het volledige artikel.
Constant, Schets voor hangende sector, 1964
__________________________________________________
DE CULTUUR VAN MADRID
Voor de reiziger die verder wil kijken dan de oppervlakte van de Madrileense cultuur is het boek Ongenaakbaar Madrid onmisbaar.
Redactie Arjen Fortuin en Hans Schoots, met bijdragen van een groot aantal prominente Spanjekenners uit Nederland en Vlaanderen.
'In Ongenaakbaar Madrid is de liefde voor Madrid voelbaar aanwezig... Een onweerstaanbare uitnodiging tot een bezoek aan de stad...' (Ger Groot in NRC Handelsblad)
ARISTOCRATEN, YVERAARS EN SLIJMGASTEN - IN TIEN STAPPEN DOOR DE FRANSE TIJD (1794-1815)
Lees hier het gratis online boekje door Hans Schoots.
Een overzicht van de Franse Tijd in Nederland in tien hoofdstukken - oorspronkelijk artikelen in Historisch Nieuwsblad. Op basis van de actuele literatuur, aangevuld met links naar andere gratis boeken online en radioprogramma's.
PARIJS NA DE BEVRIJDING
De Britse historicus Antony Beevor heeft terecht veel aandacht en veel lezers getrokken met zijn boeken over de Slag bij Stalingrad en de ondergang van Berlijn in 1945. Zijn Nederlandse uitgever heeft daarna ook een boek van hem uit 1994 in vertaling uitgebracht: Parijs na de bevrijding. Bedoeld wordt de bevrijding van Parijs in 1944, tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog. Opnieuw een bijzonder lezenswaardig boek. Lees verder...
ÉMILE ZOLA: JOURNALIST IN OORLOGSTIJD
De Franse schrijver Émile Zola werd behalve van zijn romans bekend door zijn stellingname in de Dreyfuss-affaire. In tijd van oorlog werkte hij ook als verslaggever. Lees verder...
EEN DIERBAAR SCHIP
Met grote droefenis geven wij bericht van het verscheiden van M.S. Lanai, te water gelaten in 1980. Naar nu pas blijkt is het schip voor het laatst gezien in juli 2014, varend in noordelijke richting in de Straat van Malakka onder de naam Baltic Novel, geregistreerd op het Caraibische eiland St. Vincent. Na 34 jaar trouwe dienst was het waarschijnlijk op weg naar de sloop in India of Bangladesh. De Lanai was een van de zeeschepen waaraan ik een steentje, althans een stukje staal, heb mogen bijdragen op scheepswerf Van der Giessen-de Noord te Krimpen aan den IJssel. (tekst verder na de foto)
Het was een prachtig gestroomlijnd koelschip dat in de jaren 1979-1980 werd gebouwd voor het vervoer van fruit. In die tijd was ik bij voornoemde werf in dienst als ijzerwerker. Dat vak bestaat kort gezegd uit het volgens de bouwtekeningen op maat tekenen en branden van staalplaten en die samen lassen tot onderdelen van een schip, zoals de kiel, de dekken, tussenwanden, deuren enzovoort. Je werkte altijd samen met een vaste partner. Mijn maat was Peter. Hij kwam elke dag met een busje uit Alblasserdam, ik kwam elke dag met een busje uit Rotterdam.
Met z'n tweeën kregen we van onze opzichter opdracht de letters van de naam Lanai op de voorsteven te lassen. Die letters van staal waren een meter of anderhalf hoog en lagen al ergens klaar om door ons te worden opgehaald. Twintig minuten na aanvang werktijd hadden we ze gevonden in een bak in de lasloods. Daarna begonnen we met zoeken. Het werd een van onze weinige vrije dagen bij Van der Giessen-de Noord. Her en der vragend of iemand de letters had gezien, zwierven we op ons gemak over het bedrijfsterrein, tot we aan het einde van de middag uitkwamen bij de bak die we 's ochtends al hadden zien staan. De volgende dag lasten we de letters erop.
Normaal werd er overigens heel gestaag en geconcentreerd doorgewerkt, behalve door een stel Joegoslavische collega's dat om tien uur 's ochtends al in het kleedhok om 25 gulden per pot kaartte met een literfles Johnny Walker tussen zich in.
In ieder geval waren de schepen van Van der Giessen-de Noord van bovengemiddelde kwaliteit en de Lanai heeft vele jaren over de wereldzeeën gevaren met de door Peter en mij aangebrachte naam voorop. Toen bij de tewaterlating een mevrouw een fles champagne tegen de wand gooide en zei: 'Ik doop u Lanai,' dachten wij er anders over.
SYMPOSIUM 75 JAAR SPAANSE BURGEROORLOG
Op vrijdag 20 mei 2011 werd bij Spui25, debatcentrum van de Universiteit van Amsterdam, een symposium gehouden naar aanleiding van het feit dat 75 jaar geleden op 17-18 juli 1936 de Spaanse Burgeroorlog uitbrak. Deze strijd, die duurde tot 1939, geldt als aanloop naar de Tweede Wereldoorlog in Europa. De laatste tijd verschuift de interesse van historici naar Spanjes 'vooroorlogse' jaren: tussen 1931 en 1936 bestond in dat land even een moderne parlementaire democratie en de vraag klinkt waarom die ten onder ging.
Mijn lezing tijdens het symposium bij Spui25
ERIK VAN LIESHOUTS 'KUNST KRISE'
Bij de Berlijnse Galerie Guido W. Baudach is najaar 2011 het boek Erik van Lieshout, Kunst Krise Ivens Rietveld verschenen. Het is de tweedimensionale neerslag van Erik van Lieshouts installatie met dezelfde naam, waardoor eigenlijk een heel nieuw kunstwerk ontstaat. Aan het boek heb ik een tekst over filmmaker Joris Ivens en de Belgische mijnstreek de Borinage bijgedragen.
Voor meer historische achtergrond bij de verwantschap en het verschil tussen ontwerper-architect Gerrit Rietveld en Joris Ivens lees verder...
